weg
De E-9-wandelaar die vanuit Duitsland Nederland binnenkomt, zal versteld staan hoe landelijk en pittoresk het dichtbevolkte Nederland is. Het eerste stuk door de provincies Groningen en Friesland heeft een landelijk karakter. De route verliest de kust nooit uit het oog en loopt soms kilometers lang langs de zeewering. Vanuit Zürich heeft de wandelaar de keuze om de bus over de Afsluitdijk die Friesland met Noord-Holland verbindt, of om zelf de 32 km te lopen. Bij mooi weer is dit een spectaculaire tocht en zeker de moeite waard!
In Noord- en Zuid-Holland zijn vrijwel geen dijken meer, maar duinen en stranden en een aantrekkelijk achterland met goede voorzieningen. Ook het traject langs Haarlem, Amsterdam, Den Haag en Hoek van Holland heeft zijn charme: rustige stukken door de duinen en langs de zee worden afgewisseld met stukken door landgoederen en (soms drukke) woonwijken.
Eindelijk keren in de provincie Zeeland het landelijke karakter en de kleinschaligheid terug. Daar maakt de wandelaar kennis met de 'Deltawerken', het grote Nederlandse verdedigingssysteem tegen hoogwater uit zee. In Zeeuws-Vlaanderen tenslotte ga je na het gezellige stadje Sluis de grens met België over.
De totale E9 door Nederland is ongeveer 688 kilometer.
Startpunt
Bad Nieuweschans nabij de Duitse grens
Eindpunt
Sluis vlak bij de Belgische grens
Welke steden en dorpen passeert het E-pad
Delfzijl, Franeker, Harlingen, Callantsoog, Bergen, Bergen aan Zee, Egmond aan Zee, Wijk en Zee, IJmuiden, Haarlem, Noordwijk aan Zee, Katwijk aan Zee, The Hague, Hoek van Holland, Maassluis, Brielle, Goedereede, domburg, Westkapelle, Vlissingen, Breskens Sluis.
Lengte
688 km
Grondpad van het E-pad
Nederlands Kustpad
Het pad wordt beschreven in drie gidsen.
Nederlandse Kustpad, deel 1. Zeeland – Zuid-Holland (Sluis-Hoek van Holland, 195 km)
Hollands Kustpad, deel 2. Zuid-Holland – Noord-Holland (Hoek van Holland-Den Oever, 233 km)
Nederlandse Kustpad, deel 3. Friesland – Groningen (Stavoren – Bad Nieuweschans, 260 km)
De wandelgids is in het Nederlands, maar je begrijpt genoeg om te plannen en je weg te vinden. De route kan in beide richtingen gelopen worden.
Verantwoordelijke organisatie
Wandelnet - www.wandelnet.nl
Publicaties
∙ Nederlandse Kustpad deel 1, Zeeland – Zuid-Holland; ISBN: 9789071068894 | Aantal pagina's: 152, jaar: 2014
∙ Hollands Kustpad deel 2, Zuid-Holland – Noord-Holland; ISBN: 9789492641052 | aantal pagina's: 168, jaar 2019
∙ Hollands Kustpad deel 3, Friesland – Groningen; ISBN: 9789071068881 | aantal pagina's: 216, jaar 2013. Alle gidsen oa verkrijgbaar op www.wandelnet.nl
Maps
De drie wandelgidsen (zie hierboven) bevatten respectievelijk 35, 49 en 41 strokenkaarten (1:25.000) met de route van E9.
Markeringssysteem
Wit/rood is het wegwijzer in Nederland voor langeafstandspaden. De route is in beide richtingen bewegwijzerd.
Andere E-paden kruisen
Van Zuid naar Noord:
– Zoals op bovenstaande schematische kaart te zien is, loopt het laatste deel van de E11 bij Den Haag samen met de E9, ongeveer 10 km van het koninklijk paleis 'Huis ten Bosch' naar het strand van Scheveningen.
– De E8 komende uit het Verenigd Koninkrijk (Hull) meert af in Europoort; 10 km naar het oosten kruist de route de E9, waarna de E8-wandelaar verder oostwaarts langs de grote rivieren (Rijn en Waal) naar Duitsland gaat.
– Het traject van de E2, komende uit Engeland (Harwich), loopt vanaf de start in Hoek van Holland tot Goedereede (ca. 65 km) samen met de E9 (European Coastal Path).
PRAKTISCH
Het kleinschalige Nederlandse landschap heeft veel mooie landschappen die erop wachten om ontdekt te worden. Nederland is het dichtstbevolkte land van Europa, maar buiten de grote steden in het westen van het land merk je daar niets van. Op het platteland vindt u accommodaties, met name B&B's, campings en openbaar vervoer veelal op loopafstand. Aarzel niet om mensen aan te spreken en onderweg om informatie te vragen. De meeste Nederlanders spreken een beetje Engels, ouderen ook Duits en soms Frans. De algemene houding tegenover buitenlandse wandelaars is open en vriendelijk.
Accommodatie
Bekijk de Walkers Welcome-adressen achterin de wandelgids. Op deze adressen kun je doorweekt en met modderige laarzen aankomen. Zie verder:
– www.vriendenopdefiets.nl. Letterlijk vrienden op de fiets, maar ook wandelaars zijn van harte welkom. Er zijn meer dan 5000 geregistreerde gastadressen te vinden, vaak in de buurt van wandel- en fietspaden. Verwacht geen viersterrenaccommodatie, maar reken wel op een schoon bed en een stevig ontbijt tegen een vriendelijke prijs (max. €25 per nacht per persoon). Eenmaal geregistreerd als Vriend (€ 10/jaar) van deze vzw kan je online op zoek gaan naar gastadressen langs de route, of gebruik maken van het gastenadressenboekje.
– www.bedandbreakfast.nl. Ook beschikbaar als app in het Engels, Duits, Frans, Spaans en Italiaans. Soms is het makkelijker om direct naar het gewenste adres te mailen of te bellen. Gebruik google.maps (het bed-icoon) om het gewenste B&B-adres te identificeren; in de meeste gevallen verschijnen adresgegevens of een website als u op de locatie klikt.
Camping
Campings zijn goedkoop, veilig en vooral comfortabel, prijzen tussen € 10 en € 20. Soms zijn er mogelijkheden om op een boerderijcamping te kamperen (goedkoper). We raden aan om google.maps te gebruiken en 'camping' in het zoekvak in te voeren. Zie ook:
- https://mijn.natuurkampeerterreinen.nl/ Campings in de natuur, circa 130 adressen in NL. Website ook in het Engels, Duits en Frans.
- www.trekkershutten.nl/ Hiker's Cabins, website ook in het Engels, Duits en Frans.
Er zijn veel campings in de buurt van de route, maar het is soms lastig om de juiste adressen te vinden. Vraag de lokale bevolking of vraag gewoon aan het eind van de dag aan de eigenaar van een aantrekkelijke camping of je je tent daar voor één nacht kunt neerzetten. (Wildkamperen is officieel verboden in NL; handhaving van het verbod is echter een probleem.)
Stof tot nadenken
Er is genoeg eten voor elk budget. In landelijke dorpjes is het soms lastig om simpele eettentjes te vinden. Een 'cafetaria' biedt een eenvoudige warme maaltijd: frites, een gehaktbal en soms vis. Brood, groenten en fruit zijn goedkoop in de winkel. Gebruik voor winkels google maps op je mobiele telefoon.
Reizen
Stations en bushaltes worden aangegeven op de sectiekaarten in uw gids. Vind uw favoriete OV-app om u te helpen.
treinen: https://www.ns.nl/en/journeyplanner/#/
Bussen en ander openbaar vervoer: https://9292.nl/en
Kookgerei
Over het algemeen heeft de wandelaar geen specifieke uitrusting nodig om het E-pad in NL te bewandelen.
Kruisstukken
- https://www.wandelnet.nl/wandelroute/265/Nederlands-Kustpad-3/overzicht
(en natuurlijk ook voor deel 2 en 1)
- www.holland.com/global/tourism/information/general/all-about-the-netherlands.htm
- https://www.britannica.com/place/Netherlands/People
- https://www.knmi.nl/nederland-nu/weer/verwachtingen (weervoorspelling)
- https://www.buienradar.nl/ (kans op regen)